ВРЕМЕ Е ЗА ПОПРАВЕН | Сè што сме знаеле за Сончевиот систем е погрешно

1172

1. Плутон (некогаш бил) последен

Не е ниту последна ниту планета. Според Меѓународната федерација на астрономи, за да може едно тело да биде планета, мора да исполнува три критериуми – да орбитира околу ѕвезда, да стане сферично под влијание на сопствената гравитација и да го исчисти „соседството“. Тие сè уште некако можеле и да се помират со фактот дека неговата најголема месечина Харон го исфрла Плутон од рамнотежа, па дури и со мноштвото астероиди во близина. Но, во 2006 година ја откриле Ерида, која е поголема.

2. Целосно погрешно го замислувате Сончевиот систем

Сè, сè на оваа слика е погрешно. За почеток, нашата планета изгледа прилично респектабилно, но всушност е мала. Но, навистина мала. Вака би изгледале планетите и Сонцето во вистинска пропорција. И не, Земјата не е оваа сино-зелена топка. Тоа е Нептун. Го гледате прстенот околу Сатурн? Широк е колку шест Земји.

Тогаш, нашиот пат околу Сонцето е елипсовиден, а не кружен. Сè уште може да се каже дека орбитира Меркур, но колку е подалеку планетата, толку е поиздолжена елипсата. Но, тоа е најмалиот проблем – ако растојанијата биле како што е прикажано погоре, постојат две опции: или сите ние би се удриле во Сонцето многу брзо, или планетите (ако орбитираат доволно брзо) би се распарчиле една со друга. Орбитите повеќе изгледаат вака…

3. Но, барем нашата Месечина е блиску, нели?

Слетавме на неа, ни ги подига и спушта нашите мориња… Да, толку е блиску што сите планети стојат меѓу него и нас… Покрај тоа, тој е прилично голем – згора на тоа, најголемиот сателит во однос на планетата-мајка во Сончевиот систем – 1/81 од масата на Земјата. (Хирон тежи 1/9 Плутони, но тој не се брои). Но, барем знаеме дека е многу светли? Погледнете го патот – површината на Месечината е сјајна, малку повеќе од истрошен асфалт.

4. Опашката патува зад кометата

Рефлексивно, би рекле дека оваа комета патува надолу-десно. И тогаш се чуделе како станува сè поголема и поголема и на крајот би избегале во планина за да го избегнеме плимниот бран од ударот на кометата.

Опашките на кометите не се формираат од триење, како кога предметите паѓаат на Земјата, туку од Сонцето кое го топи мразот. Опашката се наоѓа спроти Сонцето, без разлика каде патува кометата.

5. Плутон е ледена, сивкава планета?

Покрај тоа што (по којзнае кој пат) не е планета (туку џуџеста планета, дури доби и своја категорија – плутоид), Плутон е црвен. Можеби не како половина од изборните единици, но дефинитивно како Марс. А во исто време, тој е сто пати поладен од нашиот сосед – и буквално и преносно. Марс е црвен затоа што е таков, не може да се воздржи, а Плутон изгледа црвено затоа што сончевите и космичките зраци паѓаат на метан, кој потоа испарува во црвеникава магла.

6. Скоро било што може да има месечина

Или поточно сателит. Да, и тие можат да бидат било какви – нашата Месечина не би имала проблем да го исплукала вообразениот Плутон, па дури и Марс не би сакал да се меша додека Титан и Ганимед изнудуваат пари од сиромашниот Меркур. Малиот Плутон има дури пет сателити. Но, и астероидите имаат свои сателити.

Можеби изгледа како компир, но има име – астероид Ида. А оваа точка е неговата месечина Дактил. Но, има и помали – чии имиња се сведени на кратенки.

7. Плутон е граница на Сончевиот систем

Планета или не, нашето соседство завршува со Плутон. Ниту блиску. По Нептун, на 30 астрономски единици (растојание од Сонцето до Земјата, 6 светлосни минути) започнува Кајперовиот појас – во кој има цела низа тела, а најблиску ни е Плутон. Но, облакот Опик-Орт се протега на две светлосни години (претпоставено) од Сонцето. Кометите ни доаѓаат од таму, бидејќи гравитацијата на Сонцето е прилично слаба, па дури и најмало нарушување (приближување на ѕвезда, поклопување на планети) исфрла комета, која потоа брза кон Сонцето.