Во неочекуван пресврт во атмосферската динамика, поларниот вител на Арктикот, доминантниот модел на циркулација на воздухот, претрпе целосен пресврт, при што ветровите сега дуваат во источна насока.
Пресвртот го разбуди интересот на научниците ширум светот бидејќи тие се обидуваат да ги откријат неговите можни импликации за временските шеми во наредните месеци.
Феноменот на превртување на поларниот вител, иако впечатлив, не е сосема без преседан.
Во текот на летните месеци на северната хемисфера, вителот природно слабее, предизвикувајќи неговите циркулирачки ветрови да се префрлат во источна насока.
Сепак, пресвртите од запад кон исток во текот на зимските месеци често привлекуваат значително внимание поради нивните потенцијални влијанија врз глобалните временски обрасци.
Пресвртот на кој бевме сведоци во март 2024 година се издвојува како еден од најсилните настани од ваков вид забележани од почетокот на сеопфатниот мониторинг во 1979 година.
„Голема драма“
Климатологот Amy Butler од американската Национална океанска и атмосферска администрација (NOAA) ја нагласува извонредната природа на стратосферските настани оваа зима, истакнувајќи дека тие се рангирани меѓу првите шест најсилни пресврти досега.
Климатологот Rebecca Lindsey од NOAA го опишува развојот како „голема драма“, нагласувајќи ја научната интрига околу феноменот и неговите импликации.
Поларниот вител, сместен во стратосферата на приближно 6 до 20 километри над површината на Земјата, служи како клучен механизам за одржување на студениот воздух над арктичкиот регион.
Меѓутоа, нарушувањата во вителот, често предизвикани од атмосферските бранови познати како Rossby бранови, може да доведат до она што се нарекува ненадејно стратосферско затоплување.
Овој настан, кој се карактеризира со ослабен поларен вител, може да резултира со растурање на студениот воздух и да предизвика студено и екстремно време на пониски височини.
Важноста на континуирано следење
И покрај значителниот пресврт на поларниот вител забележан во март 2024 година, точните влијанија врз глобалните временски обрасци остануваат неизвесни. Една забележителна опсервација беше скокот на нивоата на озон над Арктикот, припишан на ослабениот поларен вител што дозволува зголемено наталожување на озон на половите. Сепак, засега нема поголеми временски нарушувања директно поврзани со овој пресврт.
Гледајќи напред, експертите ја нагласуваат важноста од континуиран мониторинг и истражување на динамиката на поларниот вител, особено во контекст на тековните климатски промени. Како што глобалните температури продолжуваат да растат, однесувањето на поларниот вител може да претрпи дополнителни промени, под влијание на фактори како што се обрасците на циркулацијата на El niño и промените во покриеноста со морскиот мраз.
Затоа, континуираното научно истражување и набљудување ќе биде од клучно значење за разбирање на еволутивната улога на поларниот вител и нејзините импликации за временските системи низ целиот свет.
