Исхрана на пациентите со рак | Што да се јаде пред и по хемотерапија

November 3, 2021

5789

Разновидната исхрана која обезбедува доволно енергија и протеини е исклучително важна ставка кај пациентите со рак.

Добро поставената основа за исхрана може да им помогне на заболените да ја задржат силата и тежината, да го забрзаат закрепнувањето и да го подобрат квалитетот на животот.

Но, сосема реално, за време на самата (хемо)терапија може да стане навистина предизвик да се јаде воопшто, а камоли да се придржуваат до постулатите на исхраната за пациентите со рак. Задачата е уште потешка ако се појават посериозни несакани ефекти од хемотерапијата. Сепак, треба да се нагласи дека во случаи кога исхраната сама по себе не е доволна за одржување на нутриционистичкиот статус, на помош доаѓаат препаратите за орална замена како концентриран извор на хранливи материи пропишани од лекар, доколку е потребно.

Што да се јаде пред хемотерапија?

Лесната храна поделена на неколку помали оброци се покажала како најдобар избор на исхрана на денот на хемотерапијата. Исто така, препорачливо е да избегнувате зачинета храна и оброци богати со масти, па затоа најдобро е да изберете како лесни оброци, на пример:

Јогурт
Овошје и сирење (но не со благородна мувла!)
Пилешка супа со варен ориз
Тост со пржено јајце
Крекери со малку путер од бадем

Многу пациенти имаат тенденција да постат неколку дена пред и по самата терапија. Причината делумно лежи во недостаток на апетит, но во голем дел лежи во фактот што постот во онлајн заедниците е промовиран како начин за намалување на „токсичноста“ на самата терапија. И покрај популарноста на оваа практика, клиничките студии кои ја потврдуваат безбедноста и ефективноста на постот со хемотерапија, иако ветувачки, сè уште се во повој. Многу прашања на оваа тема сѐ уште не се одговорени, па ставот на струката е дека во овој момент не можеме да препорачаме постење со терапијата, особено кај веќе неухранетите пациенти.

Исхрана во деновите по хемотерапијата

Во овој период, и покрај можните несакани ефекти, важно е редовно да се јаде и да се избира храна која обезбедува доволно калори и особено протеини за да помогне во закрепнувањето. Многумина ќе заболат, доколку се појават несакани ефекти како промена на вкусот или апетитот, прво ќе ја елиминираат протеинската храна, што од нутриционистичка перспектива е голема грешка. Бидете свесни колку се тие важни и кога е време за јадење, прво изедете неколку залаци храна богата со протеини, па дури потоа останатото. На тој начин, дури и ако брзо се заситите и не можете повеќе да јадете, ќе јадете барем малку толку важни протеини.

Еве неколку примери на практични и брзи извори на протеини:

Конзервирана туна или сардини
Тврдо варени јајца
Јаткасти плодови и семиња и путерот од нив
Хумус
Конзервиран грав
Грчки јогурт
Протеински прав како додаток на супи, смути, пире од компири итн.

Во деновите по хемотерапијата, на вашето тело му треба не само изобилство на протеини, туку и калории затоа што ова не е период за воздржување од внесување масти. Во јадењата додадете маслиново масло, авокадо, семки, џи, путер и сирење, за да ја зголемите енергетската вредност на оброкот. Ова е исто така време кога шејк со полномасно млеко е сосема оправдан во исхраната. Кога ќе заврши критичниот период, полека можете да се вратите на исхраната со многу овошје, зеленчук, ниско-масни извори на протеини и здрави масти.

Исклучително е важно во овој период редовно да внесувате доволно течности, да спречите дехидрација и да ги отстраните нуспроизводите од хемотерапијата – водата е најдобриот избор, но можете да посегнете и по сок од јаболко, бистри супи од коски, билни чаеви, особено чај од ѓумбир и нане. Пијте течности помеѓу оброците, не за време, бидејќи може да ве засити и на тој начин да го намалите внесот на храна потребна за закрепнување.

Можеби ќе ве интересира ⇓

Што е автофагија (autophagy)? Придобивки и како да се постигне автофагија

Надмудрете го вашиот недостаток на апетит и други несакани ефекти

Кај некои луѓе, хемотерапијата може значително да го потисне апетитот до тој степен што имаат мачнини од самата помисла на храна. Ако ова е и ваш проблем, обидете се со лесни вежби како што е одење пред оброк. Исто така може да помогне одвраќање на мислата – јадете со пријатели или гледајте телевизија. Исто така, јадете на час, а не кога се чувствувате гладни, ова е периодот кога храната треба да ја доживеете како терапија, нешто што е неопходно за закрепнување.

Сигурно ќе ви биде полесно да јадете почесто помали оброци, затоа заборавете на концептот на три главни оброци и стремете се за 5-6 помали оброци распоредени во текот на денот. Изберете ладни или разладени јадења, па веројатно ќе јадете повеќе, бидејќи мирисите и аромите ќе бидат поблаги, па помалку ќе ве иритираат, особено ако имате мачнина.

Покрај недостатокот на апетит и промените во вкусот и мирисот, хемотерапијата може да биде придружена и со низа други несакани ефекти како што се: гадење и повраќање, запек, дијареа, сува уста, отежнато џвакање и голтање. Не е паметно или неопходно да страдате од несакани ефекти, консултирајте се со нутриционист и лекар како да ги ублажите несаканите ефекти со модификации во исхраната и доколку е потребно и со лекови да се намалат нуспојавите за побрзо и подобро закрепнување.

Што да избегнувате за време на хемотерапија?

Иако литературата не дава премногу увид на оваа тема, многу експерти советуваат дека грејпфрутот и сокот од грејпфрут треба да се избегнуваат за време на хемотерапијата поради потенцијалните интеракции со хемотерапевтиците. Истото важи и за лековитите билки како што се ехинацеа, женшен, сикамор, кантарион и лук, поради што секогаш е неопходно да се консултирате со стручно лице пред да прибегнете кон додатоци во исхраната.

И на крај, додека сте на хемотерапија треба да обрнете посебно внимание на фактот дека храната е здравствено исправна. Погрижете се темелно да ја зготвите и да избегнувате непастеризирани млечни производи, сирења со благородна мувла, сирова риба како и храна која содржи сурови јајца. Остатоците од храната можете да ги чувате во фрижидер два до три дена и да ги загреете само еднаш.