Необјаснетите светла што му претходеле на разорниот земјотрес во Мароко ги збуниле научниците, поттикнувајќи шпекулации за феноменот познат како „земјотресни светла“.
Мистериозни светла се појавиле во Мароко пред разорниот земјотрес минатата недела, а научниците и понатаму се збунети за нивното потекло.
Земјотрес со јачина од 6,8 степени според Рихтеровата скала ги погоди планините Високиот Атлас во источниот дел на Мароко во петокот, што резултира со повеќе од 2.900 загинати и приближно 5.500 повредени, според Reuters.
Видеата кои кружат на социјалните мрежи покажуваат силни блесоци на светлина кои се шират низ небото непосредно пред земјотресот. Автентичноста на тие видеа останува непроверена, но експертите шпекулираат дека можеби снимиле воздушен феномен познат како „земјотресни светла“.
Постоењето и причините за сеизмичките светла се долго време мистерија. Извештаите кои датираат со векови опишуваат блесоци на светлина поврзани со земјотреси, кои се движат од кратки блесоци до повеќеминутни огнени топки со различни бои и височини, пишува New York Times.
Реткоста на овие настани го отежнувало директното учење за нив, потпирајќи се во голема мера на често несигурните сеќавања на луѓето. Сепак, ширењето на безбедносните камери и паметните телефони почнале да даваат доверба на сведоштвата за „земјотресни светла“.
Слични светли блесоци биле снимени на камерата пред земјотресот во Мексико Сити во 2021 година, јавува PBS, и пред земјотресот во 2022 година во источна Јапонија, пишува Guardian.
Што вели науката?
Иако има сé поголем број докази кои ја поддржуваат појавата на овие блесоци во близина на земјотреси, останува основното прашање: Што всушност ги предизвикува?
Геофизичарот Friedemann Freund, од SETI Institute, работеше на студија во која биле разгледани 65 извештаи за потенцијални „земјотресни светла“ кои датираат од 17 век до денес. Тој сугерира дека светлата што се тресат може да бидат манифестација на статички електрицитет. Според Freund, додека тектонските плочи се тријат една со друга, триењето може да генерира доволно струја за да ги произведе забележаните светли блесоци.
Сепак, физичарката од North Carolina State University, Karen Daniels, не се согласува со ова објаснување. Таа тврди дека триењето „карпа од карпа“ не изгледа веројатен извор на овој феномен.
Триењето карпа со карпа не е ситуација во која луѓето биле во можност да генерираат големо раздвојување на полнежот. Значи, едноставно не изгледа како добро објаснување за она што луѓето го гледаат, вели Daniels.
Американскиот геолошки институт (USGS) исто така внимателно пристапува кон ова прашање, признавајќи дека постојат разлики во мислењата меѓу геофизичарите.
Геофизичарите се разликуваат за степенот до кој тие мислат дека поединечните извештаи за необично осветлување во близина на времето и епицентарот на земјотресот всушност претставуваат земјотресни светла. Некои се сомневаат дека некој од извештаите претставува цврст доказ, додека други мислат дека барем некои од извештаите веројатно одговараат на феноменот, според веб-страницата на USGS.
Фасцинација од страв од непознатото
Постојат алтернативни објаснувања за трепкањата, како што се раните треперења на далноводи и создавање на електрични лакови. Сепак, Daniels не ја исклучува можноста овие блесоци да се некако поврзани со земјотресите.
Нè тешат работи што можеме да ги разбереме, а се плашиме од работи што не ги разбираме. Мислам дека тоа е дел од причината зошто сме толку фасцинирани од феноменот, заклучи Daniels.
هنا مقطع لحظة وقوع زلزال تركيا قبل 7 أشهر وتبدو ومضات الضوء الزرقاء ساطعة وواضحة في الأفق.pic.twitter.com/gX0Dsbhms1
— إياد الحمود (@Eyaaaad) September 9, 2023
