„Една од најсветлите страници во светската историја е напишана од раката на Вашето царско височество“, поради што Американците имаат посебна привилегија да му оддадат почит на императорот кој извршил такво големо дело“, напиша Mark Twain по средбата со рускиот император Александар II во 1867 година.
Две години по завршувањето на американската граѓанска војна во Америка, во 1867 година, група богати и истакнати американски личности испловиле со бродот „Квекер Сити“ на спектакуларно патување кон Европа и на Блискиот Исток. Може да се каже дека ова патување по Медитеранот, Црното Море и Светата земја, било патување со кое Америка дополнително ги потврдува своите претходни победи над Велика Британија, но и посветеноста на пријателството со царска Русија. Имено, споменатиот брод испловил кон рускиот полуостров Крим, и се закотвил во Одеса.
Еден од патниците на овој брод бил и дописникот на два американски весници, доста влијателни во тоа време. Неговото име беше Samuel Langhorne Clemens, кој неколку години претходно почнал да ги потпишува своите написи во весниците како – Mark Twain.
Кога споменатата туристичка група од Америка слегла на брегот на Крим во август 1867 година, брзо се уверила во последиците од претходната Кримска војна, особено во целосното уништување на Севастопол. Поради некој вид на култ кој во она време во американската јавност го следел односот меѓу Абрахам Линколн и императорот Александар Втори , заради кој посетителите од далечниот свет и пристигнале на Крим, рускиот цар организирал прием за оваа група на неговиот имот во Ливадија, на Јалта каде што тогаш бил на одмор.
Во име на Американците, почестени од пречекот што им го приредил самиот император, Mark Twain на 26 август напишал и објавил „адреса“, воодушевена порака на рускиот император.
„Една од најсветлите страници на светската историја била напишана со раката на Вашето Царско Височество“, поради што „Американците имаат посебна привилегија да му оддадат почит на императорот кој извршил толку големо дело“ и „ослободил од синџири дваесет милиони луѓе“. Благодарение на тоа, напишал Mark Twain, „сега претставуваме нација, навистина слободна, каква што таа била порано само по име“.
Twain, се разбира, мислел на настаните од 1863. година, кога рускиот цар Александар II испратил бродови од својата флота во Њујорк и Сан Франциско, за да ги брани идеите и победата на Абрахам Линколн во американската граѓанска војна. Пораката на Twain има уште поважна тежина затоа што за време на таа војна, како човек од Мисисипи, во одреден момент, доброволец, член на коњаничката единица, не долго, бил на страната на подоцна поразениот Конфедеративен Југ, иако бил радикален противник на ропството и расизмот.
Две години подоцна, во 1869. година, Mark Twain ја објавил книгата „Наивните на патување“, опишувајќи го патешествието по Медитеранот, излетот до Париз, пловењето по Црното Море, обиколката на Одеса, Крим и Јалта, потоа Палестина и Ерусалим. Внимателните истражувачи на животот и делото на големиот писател тврдат дека овој патопис бил најпродаваната книга на Twain во Америка, дека неговото име тогаш било однесено на самиот врв на пирамидата на американската, а потоа и светската литература.
Во овој патопис, Mark Twain оставил трага од средбата со рускиот цар, извонреден, концизен опис на императорот, кој Twain не можел а да не заклучил со својата прославена духовитост: „Да можам, би му го украл палтото“ како сувенир, се разбира.
Убеден сум дека острото око на Twain, кога ги запознал народите на европскиот Медитеран и Европејците, вклучително и Словените, и нивната империјална надеж, нивната психологија и начин на размислување, многу влијаеле тој вистински да се зближи со Никола Тесла, тој несомнено да стане негов голем пријател и поддржувач. Mark Twain бил фасциниран од експериментите на Тесла, но уште пред идеите и визијата на Тесла за светските работи засновани на мир, на совладување на тајните на природата, кои во склад со човекот носат придобивки за „целото човештво“, како што рекол и напишал Тесла, а Twain бил поддржувач на тие идеи.
Претставниците на словенските народи во тоа време веќе во десетици, можеби стотици илјади членови, се преселиле во „ветената земја“, од другата страна на Атлантикот. Веројатно, тоа придонело не само да трае, туку и за зајакнување на некогашниот углед на царска Русија во САД, несомнено неприкосновен, што се потврдило и во време кога постојаните воени закани повторно се згуснувале, демнеле над Европа, Блискиот и Далечниот Исток.
Во крајно конфликтни околности, рускиот цар Николај II го објавил „Манифестот на мирот“ во 1898. година, испраќајќи го на адресите на сите европски државници. Тој се залагал за преземање одредени договорени чекори, со цел стабилизирање на меѓународната ситуација, предложил потпишување на меѓународен договор со кој ќе се зачуваат основите на кревкиот меѓународен мир, ќе се ограничи употребата на одредени оружја и ќе се ограничи наоружувањето.
Иницијативата на рускиот цар наишла на поволен одговор, така што во 1899. година во Хаг се одржала првата Хашка мировна конференција на која биле поставени темелите на модерното воено и хуманитарно меѓународно право.
На оваа конференција биле усвоени четири конвенции, од кои првата ги дефинирала принципите за мирно решавање на меѓународните спорови, додека со четвртата конвенција била забранета употреба на користење балони за пукање со смртоносно оружје.
Пакетот хашки документи од тоа време има и три декларации, со кои се забранува употреба на куршуми со задушувачки или отровни гасови, употребата на куршуми кои експлодираат во човечкото тело, познати како дум-дум, била прецизирана во една декларација и забраната на истрелување проектили и експлозиви од балон.
Пред конференцијата во Хаг во 1899 година, американскиот печат ја следел иницијативата на рускиот император Николај II со ентузијастички коментари. Неговата акција за мирно решавање на споровите по мирен пат и одржување не само на европскиот, туку и светскиот мир била оценета како „величествена, благородна цел“, која царот ја навел во својот возбудлив манифест за мир.
Зад тие пофалби стојат добри причини – во Америка сè уште имало релативно свежи сеќавања за улогата на Царска Русија во граѓанската војна во САД и нејзиниот придонес во победата на Северот.
Оваа нишка на пријателство меѓу САД и Русија не била прекината, таа продолжила на многу интересен начин, со разбирливи осцилации, а потоа, во 20 век, и во царска и подоцна во револуционерна, болшевичка Русија, по 1917 година, до почетокот. на “студената војна“, што е посебна, подеднакво интригантна тема.
