Под турската Централна анадолска висорамнина, редок геолошки феномен го преобликува пејзажот, предизвикувајќи истовремено потонување и издигнување на Земјината кора.
Новооткриената класа на тектоника на плочи ја преобликува турската Централна анадолска висорамнина. Длабоко под басенот на Konya, процес наречен литосферско слегнување ја повлекува Земјината кора во мантијата, создавајќи значителна деформација на површината во регионот. Тоа е геолошки процес кој постепено го менува сливот и околното плато.
Гледајќи ги сателитските податоци, забележавме кружна карактеристика во сливот на Konya, каде што кората се спушта или сливот се продлабочува. Понатамошната анализа откри сеизмичка аномалија во горниот дел на мантијата и задебелена кора, објасни геофизичарката Julia Andersen од Canadian University of Toronto.
Andersen вели дека оваа аномалија укажува на можно капнување на литосферската обвивка.
Што е литосферско капнување?
Литосферското капнување настанува кога долната кора, загреана до одредена температура, станува вискозна и почнува да тоне. Како што се спушта, го повлекува горниот дел од кората надолу, создавајќи вдлабнатина. Откако капката ќе се одвои од обвивката, површината се одбива, предизвикувајќи подигнувања во околниот регион. Истиот процес претходно бил забележан во централните јужноамерикански Анди, под басенот Arizaro.
Неодамнешните откритија сугерираат дека висорамнината во Централна Анадолија, која се издигна за околу еден километар во последните 10 милиони години, е во фаза на обновување на гореспоменатиот процес. Сливот на Konya, сепак, се повлекува со брзина од 20 милиметри годишно, што е куриозитет во регионот кој генерално расте. Овој контраст ги наведе научниците до заклучок дека сливот минува низ второ литосферско капнување.
Како што литосферата се згуснувала и капела под регионот, формирала базен на површината што подоцна се формирала кога основната тежина се откинала и потонала подлабоко во обвивката, објаснува геонаучникот Russell Pysklywec од University of Toronto.
Тим од канадски научници открил дека ова првично капнување најверојатно предизвикало помали, последователни настани, што довело до брзо слегнување во басенот на Konya.
Симулацијата во лабораторија го потврди откритието
За да го потврдат нивниот модел, научниците го симулирале капањето во лабораторија користејќи силиконски полимер и глина за моделирање за да ги имитираат слоевите на Земјата.
Она што забележавме е дека со текот на времето, тоа секундарно капнување ја повлекло кората надолу и почнало да формира базен, вели Andersen.
Нивното истражување е објавено во списанието Nature Communications.
Откритијата на канадските научници покажуваат дека литосферското капнување не е единствен настан, туку повеќефазен процес кој би можел да ги објасни геолошките аномалии на Централната анадолска висорамнина во Турција.
Извор: Science Alert
