Во текот на 2023 година ќе имаме можност да набљудуваме дури четири супермесечини на небото.
Луѓето го проучуваат Земјиниот сателит, Месечината, со векови и сè уште се фасцинирани од неговиот изглед и промените што можат да ги видат со голо око. Една од промените која особено ги воодушевува и научниците и обичните граѓани е појавата на т.н супермесечина.
За што всушност се работи?
Супермесечината е феномен кој се случува неколку пати годишно (во 2023 година четири пати), при што на небото е видлива полна месечина, која изгледа особено голема поради близината на Земјата.
Терминот супермесечина не се користи во астрономијата, но почесто се користи во астрологијата. Терминот е измислен во 1979 година од астрологот Richar Nolle, кој ја дефинирал супермесечината како полна месечина која е на најблиската точка до Земјата. Сепак, оттогаш има различни дефиниции за тоа која е најблиската точка до Земјата.
Имено, за да се пресмета точниот пат на Месечината и појавата на супермесечина, потребно е заедно со промената на Месечината да се земат предвид и промените во орбитата на Месечината во текот на секој лунарен циклус.
Ако се земат предвид сите овие променливи за 2023 година, ќе ги добиеме датумите на дури четири супермесечини.
Првата била ноќта на 2 кон 3 јули, втората е вечерва, ноќта на 31 кон 1 август, третата повторно во август, ноќта на 30 кон 31 август (ова се нарекува и сина месечина затоа што е втора полна месечина во истиот календарски месец) и четврта ноќта меѓу 28 и 29 септември.
Зошто супермесечината е толку посебна?
Покрај фактот дека супермесечината го означува приближувањето на Месечината кон Земјата во моментот кога таа е целосно осветлена од сончевите зраци, многу луѓе мислат дека супермесечината е поголема отколку кога се гледа „обична“ полна месечина.
Да, тоа е точно, но разликата тешко може да се види со голо око. Само со внимателно набљудување може да се примети дека супермесечината е малку поголема.
Но затоа е многу, многу сјае. Како што истакнуваат научниците, за време на супермесечина, површината на Месечината е 8 отсто поголема, но осветленоста е дури 16 отсто поголема. Во споредба со микромесечината (моментот кога Месечината е најдалеку од Земјата), супермесечината може да биде дури 30 проценти посветла.
Значи, дефинитивно ќе ја забележите разликата ако шетате по темни области за време на супермесечина.
Астрономите истакнуваат дека ваков феномен, со две супермесечини во рок од еден месец, се случил во 2018 година, а следниот пат можеме да го очекуваме дури во 2037 година.
Влијание врз плимата и осеката
Супермесечината, поради нејзината близина до Земјата, може да има ефект врз плимата и осеката. Поточно, може да предизвика плима, па дури и поплавување на пониските брегови. Сепак, ова не е опасна појава и првенствено зависи од обликот на брегот и другите временски услови (како што се ветер и дожд).
Набљудување на супермесечината
Не ви е потребен телескоп или двоглед за да ја набљудувате супермесечината. Доволно е да се тргнете од изворот на светлина (градски светла, јавно осветлување итн.) и да погледнете во небото.
Поради близината на Земјата, Месечината ќе биде подобро видлива со голо око. Темните рамнини формирани од древните вулкански текови на лава ќе бидат појасно видливи.
Оние кои сакаат повнимателно да ја проучуваат површината на Месечината, можат да користат двоглед или телескоп или паметен телефон со висок зум.
Најдобро време за набљудување е од изгревањето на Месечината (кога би било полесно да се видат Меркур и Марс) додека не се издигне високо над хоризонтот. Имено, тогаш Месечината ќе изгледа особено голема.
