„Многу луѓе се соочуваат со дилема: дали треба да се вакцинираат или ризикот од новата вакцина е преголем? Зарем можеби не е подобро да сметате на можноста од инфекција отколку да се изложувате на ризиците од новата вакцина?“, пишува ДВ.
Во Велика Британија, вакцинацијата против корона треба да започне во вторник, а наскоро и во други земји. Сепак, многумина имаат непријатно чувство, поради многу брзиот развој на вакцини. Дали овие вакцини се навистина безбедни?
„Овие прашања се оправдани. Особено кога новите вакцини се вакцини базирани на таканаречената информативна РНК молекула (mRNA), без разлика дали станува збор за вакцина од американската компанија „Модерна“ или компанијата „Бионтек“ од Мајнц, која соработува со американскиот фармацевтски гигант „Фајзер“. Досега не е одобрена ниту една ваква вакцина во светот“, стои во текстот на ДВ.
Главната разлика во однос на другите, утврдени вакцини е што тие не содржат ослабени или убиени вируси, туку само упатства за градење на еден дел од патогенот Ковид-19. Оваа инструкција во форма на таканаречена молекула на РНК влегува во телото, каде што тогаш самите човечки клетки произведуваат протеин на вирусот. Во случај на Ковид-19, тој е спајк-протеин од горната површина на вирусот. Тој го стимулира човечкиот имунолошки систем да произведува антитела.
Првите податоци од клиничките испитувања покажуваат дека вакцините се многу ефикасни и дека генерално телото добро ги поднесува. Слични реакции постојат и со други видови вакцини и тие се знак дека го прават она што е потребно: го стимулираат имунитетот.
Помеѓу најголемата придобивка и најмалата штета
Она што засега недостасува е информација за ретки, евентуално многу тешки несакани ефекти, бидејќи тие се видливи само откако ќе се вакцинираат голем број луѓе и по долг набљудување.
„Значи, постои остаток на ризик“, вели Кристијан Богдан, директор на Институтот за клиничка микробиологија, имунологија и хигиена при универзитетската болница Ерланген. „Колку ќе биде тоа, ќе треба да се испита во следните месеци и години. Со цел да се утврдат ретки несакани ефекти, вообичаено е клиничките студии да продолжат по одобрувањето на вакцината“.
Одлуката за тоа дали да се вакцинираат или не, всушност се заснова на мерење на придобивките и штетите, смета експертот кој е исто така член на Комисијата за вакцинација (СТИКО) на институтот Роберт Кох.
Тој го наведува следниот пример: „Ако веројатноста дека постаро лице ќе умре од последиците од корона-инфекција е 1: 5, а во исто време ризикот од сериозни несакани ефекти по вакцинацијата е 1: 50 000 или помалку, тогаш тој ризик треба да се прифати“
Децата не треба да се вакцинираат
Од друга страна, Богдан не би ги вакцинирал децата, бидејќи скоро немаат ризик да умрат од Ковид-19 и затоа што пред нив се уште има долг живот.
„Овие се целосно легитимни етички размислувања“, нагласува Богдан. Тие се рефлектираат и во препораките за вакцинирање на Комисијата СТИКО, според кои прво треба да се вакцинираат ризични групи. „На овој начин, го постигнуваме она што го сакаме: најголема можна придобивка за општеството во целина“.
Вакцината е нова, но не и технологијата
Кога станува збор за безбедноста на вакцините против РНК молекулата, друга работа е важна: иако досега ниту една од овие вакцини не е одобрена за луѓе, оваа технологија не е откриена со доаѓањето на пандемијата. Одредени искуства се стекнати и претходно.
Идејата за овој вид вакцини доаѓа од имунолошки и инфектолошки истражувања и истражувањата за рак. Целта е да се поттикне телото да ги напаѓа клетките на туморот. Клиничките испитувања во оваа област се веќе во тек. „Пандемијата само многу ја забрза оваа технологија“, вели Богдан.
Новите вакцини за РНК се специјални за нешто друго. За разлика од ослабените и мртвите вируси кои го стимулираат имунитетот од многу различни површински структури, mRNA предизвикува многу специфичен имунолошки одговор. Ова може да биде предност, бидејќи може да спречи несакани ефекти. Од друга страна, постои опасност овој специфичен имунолошки одговор да не заштити доволно.
Исто така е нејасно што се случува ако Ковид-19 мутира, па ако се промени протеинот на порастот на патогенот – дали вакцината работи дури и тогаш? За да одговорите со сигурност на овие прашања, потребен е подолг период на набудување. „Но, тоа не е нов предизвик за истражувањето на вакцините“, стои во текстот на ДВ.
