Процесите што го обликуваат Гренланд повеќе не може да се видат само во мразот, сега самото земјиште се менува, а последиците повеќе нема да бидат само климатски.
Тивка геолошка револуција се одвива под Гренланд. Како што ледената покривка брзо се топи, самата почва на Гренланд почнува да се лизга и преобликува, менувајќи ги темелите на идната арктичка навигација.
Научниците од Техничкиот универзитет во Данска (DTU) анализираа дваесет години GPS отчитувања на педесет и осум точки низ Гренланд. Податоците покажуваат дека Гренланд се движи кон северозапад за околу два сантиметри годишно, при што некои области се шират, а други се намалуваат.
Севкупно, ова значи дека Гренланд станува малку помал, но тоа би можело да се промени во иднина со забрзаното топење што го гледаме сега, вели Danjal Longfors Berg, геофизичар на DTU, во статија објавена на веб-страницата на универзитетот.
Геолошки сили во прашање
Три процеси ја менуваат кората на Гренланд: движење на тектонските плочи, депресуризација поради топење на глечерите и глацијално изостатичко прилагодување (GIA), кое трае уште од последното ледено доба. Научниците ги раздвоија овие влијанија користејќи GPS станици на Гренланд и Северна Америка, компјутерско моделирање и проценки на движењето што датира од пред 26.000 години.
Нивните резултати, објавени во Journal of Geophysical Research: Solid Earth, ги даваат најпрецизните мерења на ова поместување досега.
Топењето на мразот во последните децении го турна Гренланд нанадвор и предизвика издигнување, така што површината всушност се зголемила во овој период. Во исто време, гледаме движење во спротивна насока, каде што Гренланд се издига и се намалува поради праисториските промени во ледените маси поврзани со последното ледено доба и неговиот крај, објаснува Berg.
Ова значи дека во Земјината кора се случуваат истовремено две спротивни реакции, т.е. краткорочно ширење поради топење и долгорочно контракција поради преостанатиот ефект на леденото доба.
Зошто е тоа важно?
Промените поврзани со Гренланд влијаат врз картографијата и навигацијата. Важно е да се разбере движењето на копнените маси. Тие, секако, се интересни за геонауката. Но, тие се исто така клучни за геодетските мерења и навигацијата, со оглед на тоа што дури и фиксните референтни точки во Гренланд полека се движат, нагласува Berg на крајот.
