Ново откритие во Мексико открива дека древните Маи создале огромен комплекс обликуван како универзумот пред три илјади години, без кралска помпа и принудна работа.
Пред повеќе од три илјади години, древните Маи изградиле монументален комплекс што го менува нашето разбирање за раната цивилизација. Неодамнешните теренски истражувања откриваат дека Aguada Fénix, сместен во мексиканската држава Tabasco во близина на Мексиканскиот Залив, бил замислен не само како зграда, туку и како космограм, т.е. симболична мапа на универзумот.
Првичните истражувања го потцениле обемот на локацијата. Детална студија со употреба на LIDAR и предводена од ТаTakeshi Inomata од американскиот Универзитет во Аризона откри дека комплексот се протега на оска од девет и 7,5 километри, формирајќи распоред во форма на крст.
Грандиозност без елитизам
Интересно е и тоа што Aguada Fénix не содржи елитни резиденции, статуи на владетели или други знаци на општествена хиерархија. Ова сугерира дека егалитарните култури можеле да спроведуваат големи градежни проекти без принуда или стратифицирана владејачка класа.
Заедно со привлечноста на заедничките церемонии, гозбите и размената на стоки, изградбата на космограмот – материјална претстава на космичкиот поредок – веројатно им дала причина на голем број луѓе да учествуваат во изградбата без никаква принуда, пишуваат научниците во нивниот труд објавен во Science Advances.
Центарот на споменикот се наоѓа на вештачки рид и содржи две вгнездени јами во форма на крст. Секоја долга оска има коридор опкружен со насипи, при што најдолгиот коридор кон северозапад достигнува 6,3 километри. Научниците претпоставуваат дека овие коридори се користеле за ритуални поворки.
Во близина на западната оска што го преминува езерото Naranjito, недовршените канали сугерираат церемонијално значење на водата, но тие исто така ги покажуваат ограничувањата на техничките вештини и организациските способности на градителите.
Улогата на боите во географските насоки
Во централните јами, пронајдени се садови со пигменти распоредени според насоки: син азурит на север, зелен малахит на исток и жолт окер со гетит на југ. Знаеме дека одредени бои се поврзани со одредени насоки, а ова е важно за сите народи во Централна Америка пред доаѓањето на Европејците, па дури и за домородните народи во Северна Америка. Но, никогаш не сме имале пигменти распоредени на овој начин. Ова е прв пат да ги пронајдеме овие пигменти поврзани со специфични насоки. Ова беше многу возбудливо, вели Inomata, водечкиот автор на студијата, за EurekAlert.
Понуди од школки, резбан жад и зелен камен, вклучувајќи крокодили, птици и жена што раѓа, се распоредени во форма на крст, што ја одразува симболичката структура на космограмот.
Извонредна координација на изградбата
И покрај недовршените делови од изградбата, Aguada Fénix покажува извонредна координација. Само за изградбата на Главната Височина биле потребни околу 10,8 милиони работни дена, со дополнителни 255 илјади за каналите и браната.
Изградбата на космограм што го претставува редот на Универзумот и времето веројатно мотивирала многу луѓе да учествуваат во градежни активности без принуда, забележуваат авторите на студијата.
Луѓето имаат идеја дека во минатото било така, дека имало кралеви кои граделе пирамиди, па затоа мислат дека дури и денес се потребни моќни луѓе за големи достигнувања. Но, кога ќе ги видите вистинските податоци од минатото, не било баш така. Значи, не ни треба голема социјална нееднаквост за да постигнеме големи работи, рече Inomata на крајот.
