2021 година беше шестата најтопла година на Земјата од почетокот на мерењата, соопшти во четвртокот Националната океанска и атмосферска администрација на САД.
Просечната температура на површината на копното и океаните минатата година била за 1,51 степен повисока од просечната во 20 век, објави Националната управа за океани и атмосфера (NOAA) во новиот извештај.
Посебна анализа на НАСА, исто така, заклучи дека 2021 година беше шестата најтопла година забележана и изедначена со 2018 година. Експертите од двете агенции рекоа дека трендот на глобалното затоплување првенствено е поттикнат од емисиите на стакленички гасови.
„Јасно е дека секоја од последните четири децении била потопла од претходната“, рече Russell Vose, раководител на одделот за следење на климата во NOAA. „Се разбира, сето ова е поттикнато од зголемувањето на концентрацијата на гасовите што ја задржуваат топлината, како што е јаглерод диоксидот.
Минатата година беше 45-та година по ред кога глобалните температури се искачија над просекот, што значи дека планетата немала година поладна од просекот од 1976 година, се вели во извештајот. Покрај тоа, сите години од 2013 до 2021 година се меѓу 10-те најтопли години од почетокот на водење на евиденцијата во 1880 година.
Vose рече дека има „99 проценти шанси“ дека 2022 година исто така ќе се рангира во првите 10.
2021 година е шеста најтопла година
„Заклучокот е дека навистина не е важно како ја правите анализата – сите ви кажуваат дека Земјата се загреала доста драматично во текот на минатиот век“, рече тој.
Соединетите држави севкупно поминале уште полошо од остатокот на планетата и 2021 година е рангирана како четврта најтопла година забележана во САД, според NOAA.
Многу од акутните ефекти на затоплувањето биле почувствувани во западниот дел на Соединетите држави, каде екстремната суша, екстремните шумски пожари и врелите топлотни бранови се совпаднале со најжешките лета во Калифорнија.
Топлотниот бран во северозападниот дел на Пацификот во јуни ги собори температурните рекорди на сите времиња во Washington и Oregon, додека пожарот во Dixie, кој избувна во јули во округот Plumas, Калифорнија, стана вториот најголем шумски пожар во државата.
Но, регионот не беше сам во своето искуство, бидејќи глобалното затоплување придонесе за значителни климатски аномалии ширум светот, вклучително и големи поплави во Германија, песочни бури во Пекинг и најлошата чума на скакулци во Источна Африка во последните децении.
„За жал, секако очекуваме да видиме повеќе од овие екстреми во светот“, рече Vose. „Некои од овогодинешните настани веројатно не ни беа можни без глобалното затоплување – или барем ги влошиле“.
Само во Соединетите Американски Држави, имало 20 посебни временски и климатски катастрофи, секоја со штета од 1 милијарда долари, при што загинале најмалку 688 луѓе – повеќе од двојно од 262 смртни случаи една година порано, според извештајот. Вкупната штета од овие американски катастрофи изнесува приближно 145 милијарди долари.
Меѓу тие аномалии се ледениот бран во Тексас во февруари, еден од најстудените настани во САД во повеќе од 30 години, и ураганот Ајда, кој го погоди североисточниот дел со невидени врнежи во септември и резултира со десетици смртни случаи. И во декември, речиси 70 торнада оставија најмалку 90 мртви во неколку југоисточни држави.
Иако научниците не можат да кажат дека овие настани се предизвикани од зголемените температури, тие велат дека глобалното затоплување влијае на многу екстремни временски настани.
Глобално затоплување
„Ќе се открие дека затоплувањето предизвикано од човечкото влијание придонесува за многу топлотни бранови, интензивни врнежи и поплави“, рече Gavin Schmidt, директор на Институтот за вселенски студии Goddard на НАСА.
Независна анализа на непрофитната истражувачка организација Berkeley Earth, исто така, покажа дека 2021 година е шестата најтопла година на Земјата од 1850 година.
Нивниот извештај проценува дека 1,8 милијарди луѓе доживеале рекордно висока годишна просечна температура во 2021 година, вклучувајќи го и најголемиот дел од кинеското население. Вкупно 25 земји забележале нов рекорд на високи температури.
Во меѓувреме, научниците од Европската програма за набљудување Copernicus ја прогласија 2021 година за петта најтопла во светот.
Минатата година не беше толку жешка како 2020 година – што е еднаква на 2016 година како најтопла година досега – делумно поради тоа што La Ninje остана во поголемиот дел од 2021 година. La Ninje носи студени океански води на површината и може да придонесе за малку пониски глобални температури.
Но, вкупната содржина на топлина во океанот – што ја опишува количината на топлина складирана во горните нивоа на океанот – ја надмина онаа од 2020 година и достигна рекорд минатата година, според извештајот на NOAA. Седумте најголеми измерени содржини на топлина на океаните се забележани во последните седум години.
„Поентата е дека океаните складираат пеколно многу топлина“, рече Vose.
Загрижувачко е и континуираното губење на арктичкиот морски мраз.
Температурните промени на Арктикот се трипати побрзи од глобалниот просек, рече Schmidt, а загубите на морскиот мраз имаат далекусежни последици бидејќи топењето на глечерите и ледените плочи придонесуваат за зголемување на нивото на морето и топење на вечниот мраз што ослободува јаглерод со интензивирање на климатските промени.
„Последниве седум години изгледаат како аномалија, но дојдовме до точка кога податоците за глобалното затоплување за кои зборуваме овде веќе не се езотеричен или академски показател за тоа што се случува, туку се рефлектираат во времето и настаните што ги гледаме“, рече тој.
Со години, научниците и светските претставници повикуваат на ограничување на зголемувањето на глобалната просечна температура на само 1,5 степени Целзиусови. Восе рече дека сега има 50/50 шанси барем една година во текот на оваа деценија да го достигне тој праг и дека овој праг на просечна глобална температура речиси сигурно ќе биде надминат во 2030-тите или почетокот на 2040-тите.
„Ќе гледаме се повеќе и повеќе екстреми“
„Сè уште не сме таму, но се приближуваме до таа точка, а траекторијата веројатно нема да се промени сè додека продолжиме да испуштаме гасови со ефект на стаклена градина“, рече тој.
Напорите за ублажување на емисиите на стакленички гасови би можеле да го запрат доаѓањето на тој момент, но веројатно не можат целосно да го поништат поради фактот што емисиите на јаглерод диоксид може да се задржат во атмосферата стотици години.
„Ако достигнеме нето нула за јаглерод диоксид и ги намалиме другите стакленички гасови, тогаш можеме да ги стабилизираме температурите“, рече Schmidt. „Нема да залади, но нема да биде полошо.“
Иако границата од 1,5 степени Целзиусови е значајна, не е дека ефектите од климатските промени веќе не се започнати, рече тој, истакнувајќи дека веројатно ќе има повеќе последици во годините што доаѓаат.
„Ќе гледаме се повеќе и повеќе екстремни топлотни бранови и поинтензивни врнежи од дожд и повеќе крајбрежни поплави“, рече Schmidt. Можеби следната година нема да биде северозападниот дел на Пацификот, но ќе биде некаде и очигледно мораме да бидеме подготвени“.
