Најчести пациенти се млади мажи кои поминуваат голем дел од денот играјќи видео игри или скролувајќи низ социјалните мрежи.
Зависноста од видео игри и интернет се повеќе ги погодува младите мажи кои пораснале со екрани, а најчесто се принудени да се лекуваат затоа што ги носат родителите и членовите на семејството, поради што пациентите не се мотивирани за лекување и промена, предупредува психијатарот
Irena Rojnić Palavra.
Според Светската здравствена организација (WHO), зависноста од видео игри и интернет се карактеризира со три клучни критериуми: губење контрола врз играњето или користењето интернет, приоритет да се игра играњето пред другите животни активности и продолжување на зависничкото однесување и покрај негативните последици во различни сегменти од животот.
Психијатарот Irena Rojnić Palavra од Психијатриската клиника „Sveti Ivan“ истакнува дека најчести пациенти се младите мажи кои голем дел од денот го поминуваат играјќи видео игри или скролувајќи се низ социјалните мрежи.
На Клиниката се лекуваат само возрасни, а овие пациенти често ги занемаруваат социјалните обврски, училиштето или работата, што доведува до семејни конфликти, намалени академски или работни перформанси и емоционални проблеми како анксиозност и депресија.
Процесот може да биде и обратен, па психолошките тешкотии, чувството на осаменост и неприпадноста поттикнуваат бегство од реалниот свет во виртуелниот.
Младите луѓе кои доаѓаат на лекување обично немаат внатрешна мотивација за промена. Тие веруваат дека е нормално да поминуваат многу време на интернет бидејќи пораснале со екрани и тоа е дел од нивното секојдневие, вели Rojnić Palavra.
Според неа, ретко се случува пациентите сами да побараат помош, а во најголем број случаи родителите или семејството се тие кои ги убедуваат да побараат стручна помош.
Недостатокот на внатрешна мотивација за промена го отежнува процесот на лекување
Многу пациенти доаѓаат затоа што се принудени, а не затоа што самите сакаат да се променат, а тоа е еден од најголемите предизвици во лекувањето, додава психијатарот.
Недостаток на мотивација
Rojnić Palavra објаснува дека, како што процесот на лекување и терапија напредуваат, некои пациенти сфаќаат дека намалувањето на времето поминато на игри носи позитивни промени во нивните животи, како што се подобри односи со семејството, подобрување на работата или училишната работа и намалување на анксиозноста и депресијата.
Кога пациентите ќе сфатат дека намалувањето на нивното играње им носи придобивки, тие стануваат помотивирани да се променат, рече таа.
Друг голем предизвик е неможноста за целосна апстиненција од Интернет, за разлика од зависноста од дрога или алкохол.
Интернетот стана незаменлив дел од секојдневието, поради што е невозможно да се инсистира на апстиненција, објаснува Rojnić Palavra.
Затоа, терапијата се фокусира на намалување или идеално запирање на игрите, истовремено воспоставувајќи контрола врз користењето на Интернет и зајакнување на психолошките компетенции на пациентите за да можат подобро да го контролираат своето однесување.
Целта е да им се помогне на пациентите да го намалат времето поминато на игри, но во исто време да работат на нивното психолошко закрепнување. Без зајакнување на психолошките компетенции, тешко е да се постигне трајна промена, додава психијатарот.
Методи на лекување
Во третманот на зависности, групата отсекогаш се покажала како златен стандард.
Ваквиот третман има големи предности бидејќи пациентите можат да ги споделат своите искуства и да ја почувствуваат поддршката од другите кои минуваат низ слични проблеми, објаснува Rojnić Palavra.
Но, имајќи предвид дека бројот на луѓе кои доаѓаат на лекување не е секогаш голем, групите некогаш работат, а некогаш не.
Кога немаме доволно пациенти за групна терапија, повеќе се фокусираме на индивидуалните програми за лекување, додава тој.
Времетраењето на третманот е во просек од неколку месеци до една година, во зависност од мотивацијата и специфичните карактеристики и околности на пациентот. Оние кои се мотивирани и сакаат да работат на себе обично постигнуваат подобри резултати и побрзо напредуваат.
Клучен дел од третманот е и зајакнувањето на психолошките компетенции на пациентите.
За пациентите да го намалат времето поминато на игри или користење на Интернет, треба да бидат ментално подобри. „Без зајакнување на психолошките компетенции, тешко е да се постигне трајна промена“, објаснува Rojnić Palavra.
Иако многу пациенти на почетокот доаѓаат немотивирани, со текот на времето сфаќаат дека терапијата може да им помогне.
Семејството игра клучна улога во процесот на лекување.
Практично секогаш го вклучуваме семејството во терапија. Тие се важна алка во целиот процес, посочува Rojnić Palavra.
Членовите на семејството обезбедуваат емоционална поддршка, помагаат да се следи напредокот и учествуваат во создавање здрава средина која поттикнува промени.
Семејството мора да го разбере проблемот и да знае како да му помогне на пациентот, а тие се дел од процесот на лекување, објаснува тој и додава дека од нив се бара да работат на себе.
Помал број пациенти земаат лекови, а тоа се обично оние кои имаат дополнителни основни психолошки проблеми, како што се депресија, анксиозност или психоза.
Лековите не се примарен третман за зависност од видео игри и интернет, но можат да бидат корисни во случаи кога има коморбидитет, заклучува Rojnić Palavra.
Успешни примери
Пример за успешно лекување е случајот со 35-годишен маж кој ја играл видео играта „Лига на легендите“ секој ден, речиси цел слободен дел од денот.
Поради тоа го запоставил семејството, останал без работа, доживеал економски проблеми и психички тешкотии. Откако сопругата му поставила ултиматум, тој решил да побара помош.
Преку терапија сфатил дека играњето станало проблем и решил целосно да се оттргне од видео игрите.
После тоа, тој успеа да ги поправи односите со семејството, да најде нова работа, да ги реши финансиските проблеми и да се чувствува подобро психички.
Тој беше пример како со семејна поддршка и стручна помош може да се постигне значителна промена, вели Rojnić Palavra.
Друг пример е пациент кој имал проблеми да го одвои реалниот свет од виртуелниот.
Пациентот имал виртуелна сопруга во игра која го „измамала“, што длабоко го погодило и чувствата на тага и вознемиреност ги пренел во реалниот живот. Тоа не е психотично растројство, туку проблем на разликување на виртуелниот и реалниот свет, објаснува Rojnić Palavra.
Иднина
Со оглед на тоа што помладите генерации пораснаа со екрани, проблемот со зависноста од интернет и видеоигри веројатно ќе станува сè посериозен.
Психијатарот нагласува дека е клучно да се развие критичко размислување кај младите за да можат подобро да го разберат влијанието на технологијата врз нивните животи.
Образованието и медиумската свест се исто така важни во борбата против овој проблем.
Младите генерации треба да научат да размислуваат критички за времето и содржината што ги поминуваат на интернет и видео игрите, заклучува Rojnić Palavra.
