Во иднина, овој систем не само што би можел да дава предупредувања, туку и да дава брзи информации по земјотрес до службите за итни случаи, за да им помогне да утврдат на кои области им е најпотребна помош.
Дали знаете дека ако се случи земјотрес, вашиот паметен телефон може да ви го спаси животот? И со тоа не мислиме дека ќе можете да повикате помош, туку дека ќе можете да се засолнате на безбедно место.
Имено, кога Google пред неколку години објави дека започнува програма за рано откривање и предупредување за земјотреси, многумина беа скептични. Бидејќи како би можела технолошка компанија, која дури нема ниту еден мерен уред, да открие земјотрес и да ги предупреди луѓето? И тоа во реално време.
Но, нова студија објавена во списанието Science покажа дека тоа е можно и исто толку ефикасно како традиционалните сеизмички мрежи. И благодарение на паметните телефони.
Системот за предупредувања за земјотреси на Android (AEA), развиен од инженери во Google и Универзитетот во Калифорнија-Berkley, користи сензори во телефоните за да детектира сеизмичка активност и да активира систем за рано предупредување за корисниците пред да се случи голем потрес.
Земјотресите се постојана закана за заедниците низ целиот свет. И иако сме станале добри во откривањето каде би можеле да се случат, сè уште мора да се справиме со разорните последици што ги оставаат зад себе, напиша инженерот на Google, Mark Stogaitis, на официјалниот блог.
Тој додаде дека во некои случаи, предупредување од само неколку секунди е доволно за луѓето да се преселат на безбедно место, да се оддалечат од потенцијално опасни предмети или едноставно да ги заштитат најмилите и најслабите.
Сите се согласуваат дека сензорите во паметните телефони не се толку прецизни како традиционалните мерни инструменти, но сепак можат да детектираат потреси што претходат на значајни земјотреси.
Како функционира сето тоа?
Во срцето на телефонот е акцелерометар, сензор кој ја детектира позицијата на самиот телефон и, на пример, ја ротира сликата на екранот кога ќе го свртите самиот телефон. Токму овој сензор може да ги детектира брзите „П-бранови“ што се јавуваат за време на земјотреси. Кога ќе ги детектира, испраќа сигнал до серверите за детекција на земјотреси на Google, заедно со информации за локацијата.
Системот собира и анализира податоци во реално време со цел да ја разликува црешата на уредот бидејќи корисникот вози по чакал од онаа што се јавува кога телефонот е статичен и тресе. Со анализа на податоците собрани од голем број уреди, системот потврдува дека навистина станува збор за земјотрес и ја проценува неговата локација и јачина и испраќа предупредување. Целта е да се предупредат што е можно повеќе луѓе пред да стигнат до нив побавните, но посериозни „С-бранови“ на земјотресот.
Системот се состои од два вида предупредувања – бидете внимателни и реагирајте. BeAware се испраќа кога има мал потрес, додека TakeAction се испраќа кога се очекува посилен потрес. Во овој случај, предупредувањето е придружено со гласен звук заедно со текст на екранот.
Дали системот функционира во пракса?
Според Google, 85% од анкетираните луѓе сметаат дека ваквите предупредувања се многу корисни.
Студијата наведува дека во текот на првите три години од работењето на системот AEA, во просек се детектирани 312 земјотреси месечно со магнитуда од 1,9 до 7,8 степени во дури 98 земји.
Системот досега детектирал над 18.000 земјотреси. Издадени се предупредувања за повеќе од 2.000 земјотреси, или вкупно 790 милиони предупредувања на телефони низ целиот свет.
Во 2019 година, само околу 250 милиони луѓе имале пристап до некаков систем за предупредување. Денес, благодарение на системот Android, тој број пораснал на повеќе од 2,5 милијарди, истакнува Stogaitis.
Во случајот со земјотресот во Турција и Сирија во април 2025 година, чија магнитуда била 6,2 степени, првото предупредување било испратено 8 секунди по почетокот на земјотресот. Луѓето кои почувствувале умерено до силно тресење добиле предупредувања од неколку секунди до дури 20 секунди пред да го почувствуваат земјотресот, а испратени се над 16 милиони предупредувања.
Највозбудливо е што нашиот систем постојано учи и се подобрува… Во иднина, овој систем би можел не само да дава предупредувања, туку и да дава брзи информации по земјотресот до службите за итни случаи, за да им помогне да утврдат на кои области им е најпотребна помош, додава Stogaitis.
