Сакате живот во длабока старост? Стареењето е еден од најкомплексните биолошки процеси, а ова е неговиот клуч

1628

Објавено January 15, 2017. Прочитано 22813

Долговечни луѓе на возраст од 95 до 106 години, во Хрватска во 2011 година имало 2.201, од кои 1.719 биле жени. Стареењето е еден од најсложените биолошки процеси, а клучот е во теломерите, “заштитните капи” кои се наоѓаат на краевите од хромозомите.

Како и милиони луѓе низ целиот свет, и г-ѓа Вера Велебит ги следела извештаите на медиумите за 90-тиот роденден на кралицата Елизабета II, најдолговечната британска владетелка која е на престолот речиси 65 годиниВера Велебит (96) сѐ уште се сеќава на крунисувањето на кралицата во 1953 година кое го следела во живо во Лондон.

– Тоа беше фантастична средновековна претстава и среќна сум што и тоа го доживеав. Потоа целиот месец имаше приеми и церемонии – се сеќава Вера Велебит, ќерката на познатиот сликар Владимир Бечиќ и вдовицата на Титовиот дипломат Владимир Велебит.

– Мојот сопруг беше југословенски амбасадор во Лондон од 1952-1956 година, па имав можност четири пати да ја видам кралицата Елизабета II. Првиот пат кога маж ми ги предаваше акредитивните писма, тогаш сѐ уште не беше крунисана. Јас бев многу збунета, но и Елизабета, тогаш многу млада. Ја видов и тогаш кога Тито беше во Лондон. Потоа ја видов, кога бевме на вечера со етиопскиот цар Хајле Селасие, а подоцна и на вечерата со иранскиот шах Реза Пахлави и неговата тогашна сопруга Сораја – раскажува додека седиме во нејзиниот стан во центарот на Загреб.

Седум години

Британската суверенка е одличен пример за здрав долг живот: и на возраст од 90 години, Елизабета II не се откажува од фустани со живописни бои, јавање коњи и разговори со светските лидери, како што е Барак Обама, со кого го сретнала на роденденот.

Додека го слушам интересното раскажување на мојот соговорник забележувам дека и таа, како и британската владетелка, фасцинантен пример за здрава долговечност: убава, елегантна, паметна, весела и инспиративна.

– Сегашните деведесетгодишници живеат како осумдесетгодишници пред дваесет години. Денес луѓето, особено женската популација, живеат значително подолго од просекот од пред 20 години. Тоа не е само продолжување на животот (животен век), туку, исто така, и вистинско продолжување на здравјето, т.н. животниот век – објаснува д-р Ивица Рубељ од (IRB), молекуларен биолог кој се занимава со истражувања за стареењето.

– Со најдолго живеење од светската популација се Јапонките кои живеат во просек 86 години. Во Хрватска, жените во просек живеат околу 79-80 години, а мажите, во просек, 72 – 73 години – додаде Рубељ.

Човечкиот животен век постојано се пролонгира: во последните 150 годинипродолжен е за 40 години. Во текот на изминатите три децении очекуваната животна возраст на Запад се зголемила за повеќе од седум години. И тој тренд продолжува: истражувањето, кое во 2009. година го објави медицинското списание Лансет, укажува на тоа дека повеќе од половина од бебињата родени по 2000. година во развиениот свет ќе ја доживее 100-та година. Луѓето во длабока старост, значи постари од 85 години, се растечка популација на Западот, како и во Хрватска.

– Според проценките од страна на Државниот завод за статистика и Наставниот институт за јавно здравје “Д-р Андрија Штампар”, 2014 година во Хрватска било 789.124, или 18,6 отсто од населението на возраст од 65 години. Од тој број,71.744 лица биле постари од 85 години. Како и во светот, и кај нас жените се долговечни, 2014 година 52.066 од нив биле постари од 85 години – рече прим. д-р. Споменка Томек Роксандиќ, шеф на Референтниот центар на Министерството за здравство на Република Хрватска за заштита на здравјето на постари луѓе.

Интелектуална работа

Продолжува на страна 2