Европските научници пронашле потенцијална биоразградлива алтернатива на пластиката во печурка која расте и во нашите шуми.
Научниците откриле дека габата на буковата габа (Fomes fomentarius) има некои изненадувачки својства што би можеле да ѝ овозможат да биде природна, биоразградлива алтернатива на некои видови пластика и други материјали во иднина.
Станува збор за габа која се храни со дрво и која низ историјата се користела за палење оган, но која се користела и во облеката и медицината. Благодарение на начинот на кој е составен нејзиниот мицелиум, буковата габа сега може да биде уште покорисна како биоразградлива алтернатива на пластиката.
Составен од тенки филаменти познати како хифи, мицелиумот формира мрежи слични на корени кои се шират низ почвата или распаднат материјал. Во случајот на букова габа, оваа мрежа може да се подели на три различни слоеви, вели меѓународен тим на научници од Финска, Холандија и Германија.
Мицелиумот е примарна компонента во сите слоеви. Меѓутоа, во секој слој мицелиумот покажува многу различна микроструктура со единствена преференцијална ориентација, сооднос, густина и должина на гранките, пишуваат авторите на новата студија, објавена во научното списание Science Advances.
Деловите од печурките се многу цврсти, но полесни од еквивалентни материјали
Научниците го проучувале структурниот и хемискиот состав на плодното тело на буковата габа, користејќи примероци собрани во Финска. Тестовите за механичка сила биле комбинирани со детално скенирање на печурката, со цел детално да се испитаат нејзините карактеристики. Тестовите откриле три слоја: тврда, тенка надворешна кора што го обвиткува слојот од пена долу, и кластери од шупливи тубуларни структури во јадрото.
Деловите на печурката биле тврди како иверица, бор или кожа, велат научниците, но во исто време биле и полесни од споменатите материјали. Откриле дека шупливите цевки, кои го сочинуваат најголемиот дел од плодните тела на буковата печурка, можат да издржат поголеми сили од слојот од пена и сето тоа без поголеми поместувања или деформации.
Достојно за пошироко внимание
Овие својства можеби не се толку изненадувачки, бидејќи оваа печурка мора да биде изградена за да ја издржи суровоста на менувањето на годишните времиња, како и гранките на дрвјата кои паѓаат од височина. Но, тоа е вид на сила што може да инспирира создавање на нови синтетички материјали.
Она што се покажало како извонредно е тоа што, со минимални промени во нивната клеточна морфологија и составот на екстрацелуларниот полимер, тие формулираат различни материјали со различни физичко-хемиски својства кои ги надминуваат повеќето природни и вештачки материјали. Сметаме дека наодите треба да привлечат големо внимание, пишуваат авторите на студијата.
Сепак, останува да се утврди точно како и каде би можела да се користи оваа печурка, но разбирањето на нејзините слоеви е важен чекор во таа насока, бидејќи сега знаеме како е изградена на клеточно ниво.
Овие резултати би можеле да понудат одличен извор на инспирација за производство на мултифункционални материјали со супериорни својства за различни медицински и индустриски примени во иднина, заклучуваат авторите на студијата.