Традиционалната финска куќа, целата направена од дрво: ѕидови, под и покрив, скали, чардаци, рамки за прозорци и врати и мебел со сите придружни детали и украси.
Секогаш кога почнувам да сонувам за фински соби, мислам дека зимата е близу. Финска, земја на далечниот север, која во текот на летото блеска во сите нијанси на тиркизни бои на шумите, небото и езерата, во зима тоне во сосема поинаква боја.
На длабоките, меки, бели снегови им се спротивставува со својата исконска љубов – дрвјата.
„Тој си – во што живееш“, велат Финците и спонтано низ своите куќи раскажуваат приказна за себе. Од сите куќи, најавтентична е домот на човекот. Тој има централна улога во самата суштина на културата на народот.
Традиционалната финска куќа, целата направена од дрво: ѕидови, под и покрив, скали, чардаци, рамки за прозорци и врати и мебел со сите придружни детали и украси.
Дрвото ги поминало сите фази низ финските куќи и мебел, од диви рурални архетипи, преку фински фолклорни варијанти на европски стилови (ренесанса, барок, рококо… бидермаер), до модерен, интернационален стил на 20 век, кога Алвар Алто, познатиот фински архитект и дизајнер, застана во одбрана на дрвото (од налетот на студениот метал), со сета сила на неговиот талент и индивидуален естетски сензибилитет кон овој благороден, природен материјал.
Како само сопствената и привлечна, топла дрвена дрвена колиба потона во снегот во едно досадно, рано, финско, зимско попладне, кое не е ниту ден, ниту самрак, ниту ноќ, туку само состојба, некаква безимена, безвременска свечена тишина.
Бор, даб, јаболково, евла, бреза, јасика, јавор, не она во снегот, туку она во куќата, во форма на стол, маса, кревет и плакар, ѕид и под… раскажува приказна за неговите корени, за неговиот живот, никнувањето, растењето, разгранувањето, цветањето, за годишните времиња. И за неговата бесмртност.
Кога бев во Финска пред многу години за да ги откријам тајните на глобалниот успех на финскиот дизајн на мебел – особено оној од дрво, еден од професорите по архитектура на Универзитетот во Хелсинки – Јухани Паласмаа, ни раскажа за дрвото:
„Кога ќе допрам стар дрвен предмет, полиран од долга употреба, се ракувам со минатите генерации, кои го направиле предметот, кои го користеле… Дрвото е мој другар, пријател, соговорник, тоа е рамно на мене.“
И уште ни прочита поезијата на Октавиј Паз, кој во песната „Дрво во тело“ вели:
„Дрвото порасна во мојата глава.
Сраснато е.
Неговите корени се моите вени,
неговите гранки моите нерви,
а моите мисли, неговите заплеткани лисја.
Твојот поглед го става во оган,
така плодовите на темнината,
се претвораат во крвави портокали,
и пламени калинки.
Денот влетува во темнината на телото.
Таму, во телото, во мојата глава,
зборува дрвото.
Дојдете поблиску – дали го слушате?“
Така говореше финскиот професор по архитектура, инаку претставник на функционалистичкиот минимализам додека држеше предавање за дизајнот на дрвениот мебел.
