Рекордната топлина од летото 2021. година би требало да се случува еднаш на секои 10.000 години; но поради климатските промени тоа ќе се случува, во просек, на секои три години. И тоа ако сега престанеме да го загадуваме воздухот
Летото 2021. година беше најтопло забележано во Европа, со просечни температури околу еден степен Целзиусови над просекот. Не звучи многу, но поради тој еден степен повеќе, Европа ја зафати топлотен удар, пожари и зголемена стапка на смртност. Нова анализа покажува дека ова лето не би можело да биде толку топло без глобалното затоплување.
Истражувачите пресметале колку високи температури се поверојатни поради климатската криза. Речиси во последните 150 години, зачестеност на европско лето толку жешко како 2021. година е еднаш на секои 10.000 години. Но, од 1990-тите, бидејќи емисиите на јаглерод продолжија да растат, очекуваната фреквенција се зголемувала еднаш на секои три години, според Guardian.
А ќе биде уште полошо.
Екстремите стануваат ново нормално
Анализата е моќен потсетник за лидерите кои се состанале на самитот за климата Cop26 во Глазгов дека глобалното затоплување предизвикува страшна штета на животите и егзистенцијата. Доколку земјите не ги намалат драстично емисиите на јаглерод до 2030. година и не достигнат нето нула до 2050. година, рекордната топлина од 2021. година ќеја имаме до крајот на векот, велат научниците.
И покрај огромното зголемување на веројатноста за рекордна топлина во последниве години, Nikos Christidis од Met Office, кој ја водел анализата, рече: „Ваквите резултати веќе не се изненадувачки. Климатските промени веќе ги влошуваат нашите временски екстреми“.
„Екстремните настани се новата норма“, рече професорот Petteri Taalas, шефот на Светската метеоролошка организација на ОН. Во август на Сицилија е поставен европски температурен рекорд од 48,8 степени Целзиусови. „Cop26 е можност да се вратиме на вистинскиот пат – или да уништиме сè“, рече Taalas.
Во анализата се користени 14 климатски модели и серија резултати за да се пресмета колку често се очекува да се случи рекордно лето од 2021. година во денешната клима под влијание на човекот, во споредба со клима без човечко влијание.
Од статистичка аномалија до правило
Студијата го анализира периодот од јуни до август и ја опфатила цела Европа, сè до Екатеринбург во Русија.
За големи делови од 20. век, проценетата фреквенција на такво топло лето во светот без климатските промени е помалку од едно „пеколно“ лето во 10.000 години. „Овој настан е толку редок што речиси е невозможно да се пресмета веројатноста“, рече Christidis.
Истиот научен пристап покажа јасни врски помеѓу глобалното затоплување и другите временски катастрофи. Рекорден топлотен бран на сибирскиот Арктик во јануари и февруари 2020. година најмалку 600 пати е поверојатен, додека страшните поплави во Германија и Белгија во јули се дури девет пати поверојатни.
Проф. Peter Stott, исто така од Met Offic, рече: Можеме да бидеме сигурни повеќе од кога и да е во врската која ги поврзува екстремните временски збиднувања со климатските промени. Науката е јасна дека колку побрзо ги намалуваме нашите емисии на стакленички гасови, толку повеќе можеме да ги избегнеме најлошите влијанија“.
Што нѐ чека?
„Новата студија е уште еден силен потсетник за тоа што значи 1,2 степени Целзиусови (досегашното глобално затоплување)“, рече Friederike Otto од Imperial College London, која ја спроведе студијата за Сибир. „Навистина не сакам да замислам лета што би ги имале со 2,7 степени повисоки“. Таа рече дека гледањето на големи региони дава посилен сигнал за климатските промени отколку помалите области.
Bob Ward, директор за политика на Grantham Research Institute on Climate Change na London School of Economics, рече: „Студијата јасно покажува дека сериозниот интензитет на овогодинешниот топлотен бран се должи на активностите на климатските промени предизвикани од човекот, а кои се резултат на горење на фосилните горива и други активности на човекот.
Цената за луѓето и дивите животни е значителна, со топлотните бранови кои убиваат луѓе низ континентот, а зголеменото испарување поради високите температури ги исуши шумите и ги претвори во гориво за разорни шумски пожари.
Сè полошо најмалку уште 30 години
Овие екстремни температурни настани во Европа ќе продолжат да се зголемуваат по сериозност и зачестеност најмалку во следните 30 години, додека светот не достигне нето нула емисии на стакленички гасови“.
Претходните студии покажале дека екстремниот топлотен бран од 2017. година во кој избувнале смртоносни шумски пожари во Португалија и Шпанија, бил 10 пати поверојатно поради глобалното затоплување. Во Португалија загинале 64 лица. Претходната работа исто така покажала дека поплавите во Англија и Франција датираат од 2000. година – биле многу поверојатно поради глобалното затоплување.
