Кога нашиот компјутер е малку бавен, сигурно прво ќе допреме до датотеките и ќе провериме што го забавува. Ќе ги избришеме непотребните датотеки што не сме ги користеле долго време или кои повеќе нема да ни бидат од корист.
Истото го правиме и кога ќе забележиме неред во сопствениот стан. Ја отвораме кесата за ѓубре и почнуваме да ја полниме со непотребниот, насобран отпад.
Па, истото е и со мозокот. Кога се чувствуваме преоптоварени со нови информации, потребно ни е „ресетирање“. Затоа по долгата работна недела, се повеќе луѓе сакаат да одат во природа – на море или на планина – и да се „одмотаат“.
Нашиот мозок е како компјутер – ги одвојува важните папки од несуштинските. Овие несуштински работи често завршуваат во корпата за отпадоци.
Живееме во модерно време каде секојдневно добиваме илјадници и илјадници нови информации. Бидејќи нашиот мозок не е програмиран да ги памети сите, ќе се обиде да се ослободи од непотребните преку процес наречен „чистење синаптички врски“.
Кога сакаме да научиме нешто, на пример возење велосипед – ќе вежбаме повеќе и со текот на времето стануваме се подобри и подобри во таа активност. Во тие моменти интензивно користиме одредени нервни прекинувачи. Меѓутоа, за да научиме нешто ново, потребно е да направиме простор во нашиот мозок за нови информации, рушејќи ги старите врски. Овој процес се нарекува синаптичко крунисување и претставува т.н бришење податоци од нашиот мозок.
Мозокот „одгледува“ синаптички врски помеѓу невроните. Невротрансмитери – хемиски супстанции во улога на средства за комуникација помеѓу невроните, како што се допамин, серотонин и други – патуваат низ овие врски. Глија клетките во мозокот работат така што ги забрзуваат сигналите помеѓу невроните. Има и микроглија клетки, кои делуваат како средства за чистење кои ќе го соберат целиот отпад. Тие се круна на нашите синаптички врски.
Сигурно се прашувате: „Како овие средства за чистење знаат кои врски да ги исчистат“? Иако експертите сè уште бараат одговор на тоа прашање, познато е дека оние врски кои се користат поретко се означени со протеинот C1q. Кога клетките на микроглија ќе го детектираат овој протеин, тие или ја уништуваат или ја крунисуваат таа синапса. На овој начин нашиот мозок создава физички простор за уште посилни врски.
Успешното чистење на синаптичките врски бара сон. Сигурно често се чувствувате уморно по интензивното дружење со луѓето, а не сте „умреле“ или не сте извршиле некои барања за физичка активност. Тоа е затоа што вашиот капацитет е, на некој начин, полн.
Кога спиете, глимфниот систем се активира за да го исчисти вашиот централен нервен систем и да ги отстрани токсичните нуспроизводи од мозокот кои се акумулираат во текот на денот. Учењето, меморијата, вештините за решавање проблеми, креативноста, одлучувањето, фокусот и концентрацијата се само дел од аспектите на функцијата на мозокот на кои може да влијае сонот.
За време на спиењето, мозочните клетки се намалуваат за 60%, така што клетките на микроглија можат да ги исчистат неискористените врски. Затоа кратките паузи од 20 минути до половина час се толку важни за враќање на енергијата и подобра когнитивна способност.
Се чини дека има одредена вистина во познатата изрека дека стануваме она што мислиме. Човекот има способност да контролира што брише од меморијата. Синапсите што ги користите редовно ќе се одржуваат редовно, додека оние што не ги користите ќе бидат избришани.
За да избегнете натрупување информации – застанете кога ќе почувствувате дека вашето тело ви кажува дека треба да престанете. И, се разбира, наспијте се добро.
