ЖИВОТ

Американски стартап најавува револуција во производството на злато

By kukuriku

August 29, 2025

Калифорниски стартап тврди дека може да создаде злато од жива со помош на фузија, но технологија сè уште не постои, а произведеното злато би било – радиоактивно.

Девствениот сон за претворање на основни метали во злато долго време припаѓал на царството на алхемијата и митовите. Но, денес, калифорнискиот стартап Marathon Fusion предлага метод базиран на нуклеарна фузија кој би можел, барем теоретски, да ја претвори живата во злато, но не со магија, туку со физика.

Идејата за конвертирање на елементи не е нова. Забрзувачите на честички со висока енергија, како што е Големиот хадронски судирач во CERN, Женева, се користат со децении за овие процеси. Но, тој пристап е неверојатно неефикасен. Експериментот ALICE во CERN процени дека произвел само 29 пикограми злато во текот на четири години, количина толку мала што би биле потребни неколку животи од целиот универзум за да се произведе една тројска унца (31 грам) злато во тој временски период.

Фузија како кратенка?

Marathon Fusion“ истражува попродуктивен метод со употреба на фузиски реактори. Планот се потпира на бомбардирање на жива-198 (изотоп на жива) со неутрони, со што се произведува радиоактивна жива-197. Овој изотоп потоа се распаѓа во злато-197, единствениот стабилен изотоп на златото.

Процесот бара неутрони со енергија над 6 милиони електронски волти, кои се произведуваат во фузиски реактори со употреба на деутериум и тритиум, водородни изотопи кои ги поттикнуваат плазма реакциите.

Според симулациите на дигиталниот близнак, модел на виртуелен реактор што го користи Marathon, годишно би можеле да се произведуваат неколку тони злато на гигават топлинска енергија. Сепак, комерцијалните фузиски реактори сè уште не постојат, па затоа овие проценки не можат да се потврдат.

Големи предизвици

Пристапот со дигитални близнаци е ветувачки, но сепак останува шпекулативен. Физичарите исто така знаат дека е многу лесно да се заборави да се вклучат важни физички ефекти и клучни детали при креирање на дигитален близнак на експеримент, пишува The Conversation.

Дополнително, произведеното злато првично би било радиоактивно, што значи дека би било класифицирано како радиоактивен отпад. Неговата преработка во безбедна, употреблива форма на злато би барала дополнителни технолошки решенија.

Дотогаш, сонот за производство на злато од жива останува заводлива теорија, која сè уште чека на својот момент.